یکی از عوارض مهم تزریق فیلر، ایسکمی ناشی از انسداد رگ می‌باشد در این خصوص قصد داریم راجع به هیالاز احیاگر ایسکمی ناشی از تزریق فیلر صحبت کنیم این انسداد ممکن است در اثر تزریق مستقیم ژل به داخل رگ رخ دهد و یا در اثر فشاری ژل روی رگ به دلیل تزریق مقدار زیاد آن ایجاد شود. این ایسکمی در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود و درمان نگردد ممکن است منجر به گانگرن عضو و یا آسیب‌های جدی عصبی ازجمله کوری شود.
یک پزشک دارای مطب پوست غیر از لوازم احیا و CPR، باید در مطب کیت احیا مخصوص پوست داشته باشد. این کیت در مواقع اورژانس مشکات پوستی استفاده می‌شود.
قبل از بحث کیت احیا این چند نکته حیاتی را باید مدنظر داشته باشیم:
- سعی کنید در حالتی که خسته هستید و در ساعات آخر کار مطب اقدام به تزریق فیلر نکنید.
- حتماً بعد از ورود سوزن به داخل بافت و قبل از تخلیه ژل سرنگ را آسپیره کنید.
- با توجه به غلیظ بودن ژل موقع آسپیره کردن حداقل باید 20 ثانیه صبر کنید تا در صورت وارد شدن به شریان فرصت برگشت خون به داخل شریان وجود داشته باشد.
- حتی الامکان در مناطق پرخطر از کانولا استفاده کنید.
- سعی کنید حجمی از ژل که در یک محل تخلیه می‌کنید بسیار کم باشد.
اجزاء کیت احیا بافتی در مطب شامل:
- آمپول هیالورونیداز
- قرص آسپرین
- پرل نیتروگلیسیرین
- اکسیژن
- فشارسنج
سعی کنید زمان تزریق ژل را در ابتدای شروع کار مطب بگذارید، تا فرصت مناسب برای کنترل بیمار داشته باشید. پس از تزریق ژل بیمار باید حداقل نیم ساعت در مطب تحت نظر باشد تا علائم ایسکمی بررسی شود. درد شدید غیرمعمول و رنگ پریدگی در ناحیه تزریق اولین علائم ایسکمی است. اگر علائمی از ایسکمی مشاهده نشد می‌توانید با علائم هشدار و توصیه به مراقبت‌های لازم بیمار را مرخص کنید.
در صورتی که محل تزریق یا اطراف آن رنگ پریدگی ایجاد و درد بیمار لحظه به لحظه بیشتر شد باید احتمال ایسکمی را در نظر گرفت. در این صورت اگر بیمار به منزل رفته بود توصیه کنید سریعاً به مطب برگردد. درصورت مشاهده این علائم بیمار را فوراً تحت نظر بگیرید:
- علائم حیاتی را کنترل کنید.
- اکسیژن بگذارید.
- یک قرص آسپرین 325 بدهید.
- یک پرل نیتروگلیسیرین را سوراخ کرده و مایع داخل آن را روی ناحیه تزریق و اطراف آن مالیده و ماساژ دهید.
با این روشها اگر شرایط محل تزریق بهتر شد و پوست بیمار به رنگ طبیعی و صورتی درآمد می‌توانید پس از یک ساعت تحت نظر و اطمینان از برگشت جریان خون و احیا بافتی، با عائم هشدار او را مرخص کنید. در صورت برگشت علائم ایسکمی پرل نیتروگلیسیرین را هر 5 تا 10 دقیقه تا سه چهار بار تکرار کنید. در صورتی که با این اقدام بهتر نشدم یتوانید با استفاده از آمپول هیالاز ژل تزریق شده را حل و سپس خارج کنید.
هیالاز احیاگر ایسکمی ناشی از تزریق فیلر یا در واقع هیالورونیداز یک نوع آنزیم است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد و موجب شکسته شدن مولکول هیالورونیک اسید می‌شود. هیالورونیداز در گذشته از منابع حیوانی تهیه شده و امروزه در آزمایشگاهها از آلبومین انسانی استحصال می‌شود. هیالورونیداز با نام تجاری هیالاز Hyalase در آمپولهای 1500 واحدی وجود دارد و کاربردهای متفاوتی در چشم پزشکی، کمک در بیحسی حین زایمان، پوست و زیبایی دارد.
هنگامی که حجم دهی با ژل اسید هیالورونیک مثل ژوویدرم و یا رستیلن در صورتی که بیش از حد مطلوب صورت گرفته باشد نتایج زیبایی دلخواه را ایجاد نکند و یا گره زیرپوستی (Granuloma) به دلیل کیفیت پایین ژل و یا واکنش بافتی ایجادشده باشد، تزریق آمپول هیالاز انجام می‌شود که موجب تجزیه سریع ژل شده و ظرف چند روز ژل تزریق شده از بدن دفع می‌شود. البته توجه به این نکته ضروری است که در چند روز اول بعد از تزریق ژل‌های اسید هیالورونیک تورم طبیعی وجود دارد که این موضوع بویژه در ناحیه زیر چشم و لب بیشتر دیده می‌شود. استفاده از کمپرس سرد و پرهیز از مسکن‌های خانواده آسپرین NSAIDS به تسریع روند کاهش تورم کمک زیادیم یکند. بنابراین تصمیم در مورد تزریق هیالاز بعد از گذشت حداقل یک هفته از تزریق ژل که تورم از بین رفته است توصیه می‌شود.
در ارتباط با آموزش تزریق فیلر بیشتر بدانید
توجه به این نکته ضروری است که ژل‌هایی که پایه اسید هیالورونیک ندارند مثل رادیس Radiesse یا پاژ با هیالاز درمان نمی‌شوند و درمان این ژل‌ها تخلیه جراحی هست ایسکمی به دلیل ورود سوزن تزریق به سرخرگهای اصلی صورت از دیگر عوارض تزریق ژل است که به دلیل استفاده از سوزن‌های نوک تیز و تزریق بیش از حد در یک نقطه ایجاد می‌شود. استفاده از کانولا بجای نیدل در مناطق خطر و عدم تزریق حجم بالای ژل در یک نقطه و موکول کردن بخشی از درمان به جلسات بعد به پیشگیری از بروز این عارضه کمک می‌کند. با این وجود در صورت بروز ایسکمی علاوه بر ماساژ با خمیر نیتروگلیسرین و گرم کردن موضع، تزریق سریع 20 تا 30 واحد هیالاز به ازای هر 2 سانتی متر مربع در طول ناحیه توزیع شریان‌های درگیر و تکرار تزریق در روزهای بعد در صورت باقی ماندن علائم موجب پیشگیری از نکروز بافتی می‌شود. هر چند بروز عارضه فوق بسیار نادر است با این وجود بهتر است آمپول هیالورونیداز همواره باید در دسترس باشد تا در موارد اورژانس زمان طایی از دست نرفته و بلافاصله از آن استفاده شود.
بعضی از افراد به آنزیم هیالاز احیاگر ایسکمی ناشی از تزریق فیلر حساسیت شدید دارند که این افراد ممکن است سابقه واکنش آنافیاکتیک به نیش زنبور و سایرحشرات داشته باشند. هر چند که شیوع آنافیاکسی به هیالاز بسیار اندک است با این وجود قبل از تزریق هیالاز محلول رقیق شده آن (حدود 3 واحد) با سرنگ انسولین و بصورت داخل پوستی در ناحیه ساعد تجویز می‌شود. بروز خارش، کهیر و علائم آنافیاکسی بعد از 20 تا 30 دقیقه علامت مثبت تست است. البته تورم و قرمزی گذرا نشانه مثبت بودن نیست و درمان قابل انجام است.
نحوه تزریق هیالورونیداز
آمپول هیالاز بصورت 1500 واحدی وجود دارد که بصورت پودر هست و بدون نگهدارنده است و بنابراین بعد از حل شدن قابل نگهداری نیست و صرفاً برای یک نوبت تزریق استفاده می‌شود. برای تجزیه ژل اسید هیالورونیک آمپول فوق با 10 سی سی آب مقطر و یا سرم فیزیولوژیک رقیق می‌شود. برای کاهش درد میتوان لیدوکائین بدون نگهدارنده به محلول فوق اضافه کرد که در این صورت از حجم سرم فیزیولوژیک کاسته می‌شود. بنابراین هر سی سی از محلول فوق دارای 150 واحد هیالورونیداز است که برای از بین بردن یک سی سی ژل کفایت می‌کند.
بعد از انجام آزمودن پوستی و اطمینان از منفی بودن آن، تزریق انجام می‌شود. تزریق هیالورونیداز برحسب موقعیت ژل تزریق شده ممکن است به طور عمقی در لایه زیرپوستی SC و یا زیر درم انجام شود، دوز مورد نیاز به ازاء هر سی سی ژل تزریق شده 150 تا 200 واحد است. هر چند که تجویز کورتیکواستروئید و آنتی‌هیستامین روتین نمی‌باشد، با این وجود به منظور کاهش التهاب و تورم بعد از تزریقم یتوان از آمپول دگزامتازون و در صورت لزوم آنتی‌هیستامین خوراکی استفاده کرد.
برای مطالعه‌ی آموزش‌های بیشتر پیشنهاد می‌دهیم کتاب آموزش تزریق فیلر که تالیف دکتر بیدکی می‌باشد را حتما تهیه نموده و با مشاوران ما ( تماس با ما ) جهت کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط باشید.
